Ikuti Kami

PIDAGING MAKA BANTANG AWIG-AWIG DESA ADAT MURDHA - CITTA

Admin bulelengkab | 25 Maret 2021 | 8082 kali

     I.        PRATHAMAS SARGAH  : ARAN MIWAH WEWIDANGAN

    II.        DWITIYAS SARGAH       : PAMIKUKUH MIWAH PATITIS

  III.        TRITIYAS SARGAH        : SUKERTA TATA PARAHYANGAN

Palet 1 Indik Dewa Yadnya

Palet 2 Indik Resi Yadnya

Palet 3 Indik Pitra Yadnya

Palet 4 Indik Manusia Yadnya

Palet 5 Indik Bhuta Yadnya

 IV.        CATURTHAS SARGAH  : SUKERTA TATA PAWONGAN

Palet 1 Indik Krama 

Palet 2 Indik Prajuru Desa

Palet 3 Indik Kulkul

Palet 4 Indik Paruman 

Palet 5 Indik Druwen Desa

Pelet 6 Penyanggra Desa

Palet 7 Indik Pawiwahan

Palet 8 Indik Nyapian

Palet 9 Indik Sentana 

Palet 10 Indik Warisan

   V.        PANCAMAS SARGAH    : SUKRETA TATA PALEMAHAN

Palet 1 Karang, Tegal lan Carik

Palet 2 Pepayonan

Palet 3 Wewangunan 

Palet 4 Wewalungan

 VI.        SASTHAS SARGAH       : WICARA LAN PAMINDANDA

Palet 1 Bhaya

Palet 2 Indik Wicara 

Palet 3 Indik Pamidanda

VII.        SAPTAMAS SARGAH     : NGUWAH-UWAHIN AWIG-AWIG 

VIII.        ASTAMAS SARGAH       : P A M U P U T 

 

 

 

 

MURDHA CITTA

OM AWIGNAM ASTU NAMO SIDDEM

 

Manut Perda Provinsi Daerah Tingkat I Bali, Nomor 04 Tahun 2019 saha putusing paseban krama Desa Adat ……………. gumawe awig-awig maka sepat siku-siku pematut, utawi pamereh wastu kasidan prayojanam name kabeh, presama angidep muah amageh aken, kadi linging awig-awig iki.

 

PRATHAMAS SARGAH

ARAN MIWAH WEWIDANGAN

Pawos 1

(1)    Desa puniki mewasta Desa Adat …………….

(2)    Jabar kakuwub wawidangan nia, mewasta nyatur luire:

a.     Sisi wetan     : Tukad Buleleng

b.    Sisi Kulon      : Tukad Banyumala

c.    Sisi Lor          : Desa Adat Sukasada

d.    Sisi Kidul       : Desa Adat Lumbanan

(3)    Desa puniki kewangun antuk a banjar tur kepah dados kalih tempek luire

a.    Dauh Margi

b.    Dangin Margi

DWITIYAS SARGAH

PAMIKUKUH MIWAH PATITIS

Pawos 2

Desa puniki ngemanggehang pamikukuh minakadi:

(1)    Pancasila Dasar Negara Republik Indonesia.

(2)    Undang-Undang Dasar 1945 pamekas pasal 18.

(3)    Tri Hita Karana manut sada cara Agama Hindu.

(4)    Peraturan Pemerintah Provinsi Bali No. 04 th. 2019.

Pawos 3

Luir petitis/tetujun Desa Sangket:

(1)    Mikukuhang miwah ngerajegang sanghyang atma.

(2)    Nginggilang / nincapang tata prawertining agama.

(3)    Ngerajegang kasukertan desa saha pawongan nia, sekala niskala.

 

 

TRITIYAS SARGAH

SUKERTA TATA PARAHYANGAN

Palet 1 Indik Dewa Yadnya

Pawos 4

(1)    Pelinggih penyiwihan desa luire: Pura Desa, Pura Dalem, Pura Bukit lan Pura Mengening.

(2)    Raina odalan soang-soang kahyangan inicap sekadi ring sor:

a.       Pura Desa rikala manis Galungan.

b.      Pura Dalem               : Tumpek kuningan.

c.      Pura Bukit                 : Buda Manis Julungwangi.

d.      Pura Mengening       : Purnama ke dasa.

(3)    Pengaci ring sowing-sowang pura inucap manut ring kecap sastra agama saha kelaksanayang nista, madya, utama manut perarem. Pura pamucuk lan kawentenannya keenter antuk pemangku keanutin antuk krama desa.

 

 

Pawos 5

 

(1)    Ring soang-soang pura patut ngadegang pemangku.

(2)    Ngadegang pemangku manut dudonan:

a.       Ngewarisin turunan.

b.      Nyanjan utawi mesemurang ring ajeng penataran.

c.      Kecatri utawi kepilih olih krama.

(3)    Tan kawenangang anggen pemangku luire:

a.       Cedangga.

b.      Sane maderbe kesucian urip tan becik.

(4)    Prabea kepemangkuan:

a.       Adiksa widi (ngawintenin) kemadalin saha kelaksanayang olih sane ngadegang (krama desa) manut kasidan rangkep rauhing busana.

b.      Mapitra yadnya riwekas patut kasungkemin antuk krama desa, sanistane brahma prayascita (mesimpen di geni).

 

 

Pawos 6

Swadarma pemangku

(1)    Ngenterang upacara ring kahyangan desa utawi ring sowing-sowang pekubon krama manut panguleman.

(2)    Tan wenang salah sulub, yan mamurug wenang mangku inucap nyepuhin raga, saha prebea ipun kemedalin olih pemangku inucap.

(3)    Prade salah sinunggil mangku kapialang/cuntaka kengin nyelang mangku sewosan utawi nuur sang sulinggih.

(4)    Semaliha yan sampun pemangku ngayah tigang rahina ring pura (munggah ambu) kancit wenten keluargania kepademan mangku inucap tan keni cuntaka sahe wentene mangku tan budal salami piodalan.

 

Pawos 7

Petias utawi olih-olihan pemangku luire:

(1)    Apah empat (4) saking galih miwah sarin canang sajeroning piodalan.

(2)    Pemargine ring soang-soang pakubon krama sesaring sami katiba ring pemangku.

(3)    Patias sane linanan manut perarem.

(4)    Luput tetegenan.

 

Pawos 8

(1)    Pemangku kagentosin riantukan: seda, pinunas ngeraga, kenorayang antuk krama desa.

(2)    Prade mangku keusanang sangkaning nilar sesana keni pamidana manut perarem, saha ngewaliang prabea pawintenan pecak (ane malu).

(3)    Pemangku patut ngerihinang muput ring wewidangan desa sesampune wau kedura desa.

 

Pawos 9

Indik Kasukertan Kahyangan

(1)    Tan kelugra ngeranjing ring pura mekadi:

a.       Sang ketiben catur cuntaka luire:

-       Sebel kandel ngeraja sewala.

-       Sebel medue putra.

-       Sebel pengantenan.

-       Sangkaning kepademan/kelayu sekar

b.      Makta sahaning barang sinanggeh ngeletehin.

c.      Sato agung sajawining rikala mepepada.

d.      Mabusana tan manut mekadi tata caraning ngeranjing ke pura.

e.      Sedereng polih uwak-uwakan utawi petuduh saking prajuru.

(2)    Pretingkahe tan wenang ring pura:

a.       Mesumpah (cor) sejawaning pituduh prajuru/kelian desa.

b.      Mekobetan, mesesenengan, mekolem dados asiki lanang wadon, mebacin/ngewarih, nyangsang busana.

c.      Munggah tedun pelinggih wewangunan sejawaning petuduh prajuru, upami rikala mebersih utawi masang luhur.

(3)    Sang mamurug kecape ring ajeng keni pamidanda pamarascita sepatutnya manut drestha.

 

 

 

Pawos 10

(1)    Yan wenten jadma kerauhan ring pura kengin kepintonin antuk prajuru prade rumaksa kesumiang sayan, yan tan wiakti jadma inucap kasisipan manut perarem.

(2)    Prade kahyangan kehanan durmenggala minakadi ke panca baya pemangku patut nyadokang digelis ring kelian desa mangda marumang krama desa tur ngawentenang pangupakara pamrayascita.

 

Palet 2 Indik Rsi Yadnya

Pawos 11

(1)    Sang pacang madeg pandita utawi pinandita minakadi, balian, sonteng, kubayan, dalang, sekeluiring jagi ngenterang yadnya patut masadok ring prajuru/kelian desa kalih parisadha Hindu Dharma miwah ring sang ngawiwenang.

(2)    Prajuru desa patut ngawas nitenin tur wenang ngalangin prade wenten kecihnan nyasar ri kecap miwah dresta inggihan uger-uger ring parisada tur sareng nyaksinin, upakara/upacara saha nyiarang ring paruman desa tegep rauhing wates kawenangan muput yadnya, prade nepek manut sastra miwah dresta.

 

Palet 3 Indik Pitra yadnya

Pawos 12

(1)    Pemargin pitra yadnya dudonan manut ring sor:

a.       Penguparang sang kelayu sekar:

-       Antuk mendem utawi ngeseng, makecihna mekingsan ring ibu pertiwi, ring bethara brahma, salami nuptupang prabea.

-       Upakara-upakara pitrayadnya riusan keabenang mewasta munggah daun bingin (ngeroras) wau kelaksanayang pengingkup ring pelinggihan sane sampun kecawisang.

(2)    Swadarmaning lan tetegenan ri pade sinalih tunggil krama kelayu sekar.

a.       Sang kaduhkitan patut:

Nyadokang ring kelian desa tur nunas tetimbangan ring kawentenannya, tur nguningang indik upakarane.

b.      Swadarmaning kelian desa/prajuru patut:

Maritatas pemargine sang kaduhkitan mekadi indik pemargin upakara.

(3)    Tan kalugra:

a.       Nanem rikala: hari-hari suci, gotongan, piodalan, semut sedulur.

b.      Nginepang bangbang.

c.      Sesampun munggah ambu rauhing melayagin.

(4)    Prade sang kelayu sekar sangkaning gering ngelahlah patut pendem sedinaning pati, kemargiang sandi kala.

 

 

Pawos 13

(1)    Sang sinanggeh kecuntaka sekadi ring sor:

a.       Cuntaka antuk kelayu sekar (kematian).

b.      Cuntaka antuk ngeraja sewala.

c.      Cuntaka antuk ngembasang putra.

d.      Cuntaka antuk keruron (brunaha).

e.      Cauntaka antuk pawiwahan.

f.       Cuntaka antuk gamya gamana.

g.      Cuntaka antuk salah timpal.

(2)  &